Historie autentyczne, jak i te co ludzie między sobą opowiadali czyli życie codzienne Czerszczan
                                  na przestrzeni lat.



W roku 1923 zaczęła szerzyć się w Czersku "hiszpanka" czyli grypa,  która niekiedy potrafiła zbierać śmiertelne żniwa, prawdopodobnie przywieżli ją robotnicy, którzy przebywali na kresach wschodnich w okolicach Baranowicz gdzie firma Shutt  Hermana Grossa zakupiła wielkie obszary lasów. Robotnicy czerscy zostali tam oddelegowani do pracy, przebywali tam cały rok. Była to dobrze płatna praca ale i też ryzykowna, na grypę w tamtych czasach umierała masa osób.
No ale były też szczęśliwsze chwile w życiu mieszkańców a szczególnie jednego naszego rodaka co ożenił się w Gdyni z córką  ubogiego  gospodarza i otrzymał 50 morgów (ok..pół hektara za mórg) wydm i piasków, więc przyszłość nie była dla młodych różowa.Ale że Gdynia w owym czasie(1929) rozwijała się w iście amerykańskim tempie i każdy ar ziemi z dnia na dzień szybował w górę a że rodak nasz miał te morgi w dobrym punkcie, więc po sprzedaży dostał ok 3 mln ówczesnych złotych ,chciałbym nadmienić iż dobra pensja oscylowała w granicach 130... 160 zł , czyli jeden dowód więcej na to iż fortuna kołem się toczy.

Rynek........Porannym świtem, gdy słońce wyszło już na dobre za widnokręgu, w spokój zaspanego jeszcze miasta wchodziło życie.  Pokrzykiwania, głośne rozmowy, skrzyp i turkot po kocich łbach końskich zaprzęgów , tumult.......zaczynał się rynek.
Mimo wczesnej pory ludzie krzątali się na rynku, wypakowując towary, rozsuwając ubogie kramy.
Słychać było nawoływania, pochwały sprzedawanych rzeczy.
Ludność z okolicznych wiosek dwa razy w tygodniu przychodziła, przyjeżdżała na rowerach. konno i pieszo by podzielić się z innymi owocami swej pracy. Tam gdzie stały konie unosiła się charakterystyczna woń i końskiego potu delikatny kurz z ziemi zdeptanej kopytami unosił się nad ziemią.
Tam gdzie były ubrania, fartuchy, drewniane ręcznie robione narzędzia do kuchni od sit począwszy na wszelakich "montewkach" kończącym. Kręciły się panie domu, stare babulinki lub młode mamy co to dopiero kuchnie swoje  uzupełniały w pomocne "narzędzia".
Na ziemi, na gazetach rozłożony warsztat który miał części do nie wiadomo jakich maszyn, śrubki, nakrętki pordzewiałe, stare bardzo, ale mogące się jeszcze przydać ...tu skupiali się meżczyźni zawzięcie nie raz dyskutujący nad daną częścią.Przy wozach kłębił się tłum kupujących warzywa, ziemniaki i wszelkiego rodzaju płody rolne...eeech smak tamtych pomidorów, sałaty...marchwi, żadne "eko" dziś im nie dorówna.
Gdzie te czasy, że można pomidora było przetrzeć tylko i od razu jeść...no gdzie? dziś stać nas na ilość, ale na pewno nie nie jakość.
Najbardziej smakowały te z przydomowych ogródków, pielęgnowane, pieszczone ratowały domowe, biedne budżety i łatwiej było żyć do "pierwszego".
Wiosna i lato dawało możność dorobienia i z ogródka, i z lasu gdzie na jagody wybierały się całe rodziny...

Nie sprzedałeś dziś laczek - rzecz zwykła

Bo co masz, mistrzu, ot zydel i igłę

parę skórek i zniszczone kopyto

Łazisz boso po mieście i biedą wciąż żyjesz

Nie sprzedałeś dziś laczek, tak bywa

skąd wziąć by jutro dniem było

nakarmić hałastrę miłości najbliższej

wiesz dobrze że za póżno, że już nie dasz rady

W budzie starej na Tucholskiej mieszkasz

łatasz buty ubrudzone błotem

laczki dla Biedy, co doskwiera życiem 

Kiedyś z zamszu robiłeś i zgrabnie

miękkie delikatne jak aksamit

Było, przeszło 

Cóż zostało, jak nie piwa kwarta?

gonią cię z miasta

zagląda komornik

stary już jesteś aleś nie spokorniał

Przyjdzie Jóchu z akordeonem

przyjdą inni goście

zaśpiewamy i zagramy w Baśkę

Cóż że żandarmi nieraz wpadną

wydrą resztki a często okradną

z ostatniej marki, tak bywa

Cóż mi trzeba, oprócz kwarty piwa

zimą parę drewek i odrobinę szali

przyjdzie do mnie Alfons kulawy

wyrzucił go kiedyś las szary

przyjdzie Jóchu akordeonista

jeszcze nie najgorzej

żyć można.

I tak kiedyś w Czersku bywało , różami życie nie bardzo było usłane , ale było też i tak.

Gorycz olch nad Strugą

zieloność zagrabia

świt w nowe życie

życie przysposabia.

Wyłaniają się ze świtu Czerskie ogrody

żywe i barwnch kwiatów pełne.

W niskich chatach przycupniętych wyczesują wełnę.

Znoszą z lasu orzechy, jagody i miód jak się trafi

z bagien i trzęsawisk kosze żurawin.

Zioła suszą na zimę,wloką smolną karcze

Jesień pierwszym chłodem ścina brzozom liście.

A nad Czerskiem obłoków nieustanny wyścig.

Czerwienie, brązy i złoto kolorem się szykuję

po barwić gotowe światy dookoła.

Deszcz lunął, i choć oko wykol

ciemno się zrobiło

a to ranek jeszcze.

Czekam na komentarze a pro po tych opisów "wierszowanych" o Czersku , będzie naprawdę mi miło.

.